Etna

Op ongeveer tweeduizend meter hoogte strompelen we door het maanlandschap, een tapijt van as afgewisseld met harde en scherpe lavastenen. Het pad is moeilijk begaanbaar en het vulkanisch as onder onze voeten maakt het lopen zwaar. Het grijze landschap wordt onderbroken door polletjes gras met enkele taaie bloemen, die het voor elkaar hebben gekregen om wortel te schieten door de aslaag. We staan op een vulkaan. Een actieve vulkaan, want verder bij ons vandaan roken enkele kraters.

Spinnende kat

De Etna op Sicilië is een grote kat die rustig ligt te spinnen en af en toe wakker wordt, las ik ergens. Of een slapende reus die af en toe beweegt, want diep onder ons liggen enkele aardkorsten die af en toe schuiven en botsen met erupties tot gevolg. Ondanks de verwoesting die stromend lava kan hebben noemen de lokale mensen de Etna geen vulkaan. Etna betekent zoiets als: ik brand. Maar de Sicilianen noemen het een berg, Mongibello, dat is een stuk vriendelijker want het is een vriendelijke reus omdat het aantal mensen dat omgekomen is door een uitbarsting beperkt is gebleven in al die eeuwen.

Nicolosi

Even hiervoor hebben we Catania verlaten en rijden we door enkele dorpjes die beneden aan de Etna liggen. De hellingen van de Etna zijn dichtbevolkt. Lava geeft ook zegen, want lavagrond is vruchtbaar. Sinaasappelen en citroenen op de laaggelegen hellingen en olijven en druiven wat hoger op de berg. Al deze dorpjes hebben een eigen Etna verhaal. Nicolosi bijvoorbeeld. Het kleine bergdorp, gebouwd op de restanten van een klooster uit de 12e eeuw, is diverse malen verwoest door uitbarstingen van de Etna. In 1886 dreigde na een uitbarsting de lavastroom het dorp te verwoesten. Na aanroeping van de heilige Agatha van Catania hield de lavastroom op, vlak voor het dorp. Ook in 1983 werd het dorp getroffen, de toeristische kabelbaan en enkele restaurants werden verwoest. De lavastroom werd dit keer niet door de heilige Agatha gestopt, maar kon door mensen worden afgebogen en ingedamd. In 2001 was Agatha wél nodig om de lavastroom te stoppen. In dat jaar vonden enkele grote uitbarstingen plaats. Langzaam maar zeker koerste de lavastroom op Nicolosi af en opnieuw greep Agatha in. Na een gehouden processie stopte de lavastroom, het dorp was gered. De hellingdorpjes Mascali en Zafferana vertellen vergelijkbare verhalen.

Lavabom

We staan bij een lavabom, een reusachtige lavasteen van ongeveer anderhalve meter doorsnede. Volgens de gids is deze steen vanuit de achterliggende krater omhoog geworpen. De worp van een reus. Het kan ook een accretionaire lavabal zijn. Deze ontstaat als kleine stukken gestolde lava naar beneden rollen. Het is dan net een sneeuwbal, door aanklevende lava wordt de bal steeds groter. Omdat de oorspronkelijke krater niet eens zo heel ver weg is van deze bal, houd ik het op een weggeslingerde lavabom. Indrukwekkend is het wel.

Zondvloed

Hoe en wanneer is de Etna ontstaan? De gids vertelt ons dat de eerste uitbarstingen ongeveer 500.000 jaar geleden plaatsvonden. Volgens geologen is de Enta nog ouder, ik kwam een leeftijd tegen van 1,2 miljoen jaar. Dat is vrij jong, omdat de aarde volgens wetenschappelijke tijdschalen ongeveer 4,6 miljard jaar oud is. Dit zijn evolutionaire tijdschalen. Ongeveer 4000 jaar geleden is een zondvloed geweest. Door toedoen van vulkanisch gebergte zoals de Etna, aardbevingen en grondzeeën werden continenten verzonken en ontstonden nieuwe aardlagen. Deze wereldwijde zondvloed was zo enorm in omvang dat je dit niet kunt voorstellen. Het is de meest ramzalige gebeurtenis geweest in de geschiedenis van onze aarde. Daarmee is de Etna is een berg vol met oerkrachten, die ons herinnert aan de zondvloed.