Nogmaals de kunst van het weglaten

Eerder schreef ik al iets over de kunst van het weglaten. Ik geloof dat zorgorganisaties succesvoller zijn als ze de kunst verstaan om overtollige ballast weg te laten. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan interne bureaucratie zoals het rondsturen van interne facturen, het schrijven van lange beleidsnota’s of de veelheid van formulieren, procedures en protocollen in de organisatie. Voor een organisatie is het heilzaam als er beleidsfunctionarissen, managers en bestuurders zijn die dingen klein kunnen maken en het lef hebben om dingen weg te laten. Nog een voorbeeld. Het certificeringssysteem ISO9001 wordt in de zorg veel gebruikt. Van origine is dit een methodiek die voorkomt uit de wereld van de techniek en op verschillende onderdelen is dat nog steeds merkbaar. Het is dan de kunst om ISO passend te krijgen op de eigen zorgorganisatie. Dit houdt in dat je de dingen weet te verkleinen en terugbrengt naar een proportie passend bij de eigen onderneming en de eigen context, niets meer en niets minder. De kunst van het weglaten is daarmee ook het reduceren van verspillingen. Al te vaak gebeurt het dat dingen groter gemaakt worden dan nodig is. Vergis ik me of zijn het vaak ICT mensen die de dingen soms erg ingewikkeld kunnen maken en groter optuigen dan nodig is? De kunst van het weglaten heeft ook te maken met controle en vertrouwen. Vertrouw je erop dat het goed komt, ook al is de verantwoording anders en kleiner dan je eigenlijk zou willen? Dit brengt tegelijk een ander probleem met zich mee. De kunst van het weglaten is soms al moeilijk genoeg in de eigen organisatie, maar vrijwel onmogelijk voor zaken die worden opgelegd vanuit wet- en regelgeving. Voorbeelden genoeg. Ik noem er vier uit eigen ervaring van de achterliggende weken: de enorme verspilling die zit in de jaarverantwoording en jaarverslaglegging, de onzinnige indicatoren als afgeleide van het kwaliteitskader, de nieuwe bekostiging van de wijkverpleging waarbij de experimenteerfase maar liefst vijf jaar duurt. Ten slotte de administratief vergaande verplichting om op een onderdeel van de zorg gedurende een halfjaar te tijdschrijven om daarmee de Nederlandse Zorgautoriteit te voorzien van informatie. Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Er zijn veel meer van dit soort illustraties te geven als onderdelen van het systeemdenken opgelegd vanuit overheidsinstituten of verzekeraars. Nu behoor ik niet tot degenen die afgeven op dit soort organisaties. Ik heb zonder meer vertrouwen in de integriteit van deze organisaties en de mensen die daar werken. Je hoor mij dus niet meehuilen met de wolven in het bos. Tegelijk denk ik dat meer vrijheid, minder verantwoording en meer vertrouwen zo helpend kan zijn voor zorgorganisaties om daadwerkelijk los te komen van allerlei verplichtingen die bedoeld zijn om inzicht te geven, maar vaak een beeld creëren van de werkelijkheid die er op die manier niet is.